GPSzender voor onderzoek naar zwarte kiekendieven

De achteruitgang van akkervogels is een wereldwijd fenomeen. Hoopgevend is dat mensen in andere hoeken van de
wereld zich ook hard maken voor de bescherming van akkernatuur. Afgelopen najaar was onze collega Toni Hoenders in
Overberg in Zuid-Afrika om mee te helpen met een onderzoek naar een leeuwerikensoort op de akkers (lees hier  meer).
Daar ontmoette ze Odette Curtis-Scott van Overberg Renosterveld Conservation Trust (ORCT): een organisatie die zich net
als GKA inzet om het leefgebied van akkervogels te beschermen, maar dan in Zuid-Afrika in Overberg. Er zijn opvallende
gelijkenissen tussen onze werkvelden: Overberg is ook een agrarisch gebied dat hoofdzakelijk bestaat uit kleigrond waar
veel graan, koolzaad en luzerne wordt verbouwd. Er komen leeuweriken, gorzen, piepers en zelfs kiekendieven op deze
akkers voor, maar veel van de akkervogels gaan in aantallen achteruit omdat 95% van de natuurlijke vegetatie is
omgeploegd voor landbouwdoeleinden. ORCT beoogt net als GKA het habitat van akkervogels en andere soorten te
onderzoeken en te beschermen, waarbij de kiekendief een belangrijke doelsoort vormt.
De kiekendieven die in Overberg op de akkers voorkomen zijn zwarte kiekendieven (Circus maurus). Deze soort heeft de
overstap naar akkerbroeden (nog) niet gemaakt zoals ‘onze’ kiekendieven, en is dus afhankelijk van de natuurlijke
vegetatie om te broeden. Er zijn extreem weinig zwarte kiekendieven over: naar schatting bestaat de wereldpopulatie uit
slechts 1000 individuen. De natuurlijke vegetatie in Overberg is daarnaast niet alleen belangrijk habitat voor zwarte
kiekendieven, maar een unieke plantengemeenschap met een uitzonderlijk hoge soortenrijkdom, die deels met uitsterven
wordt bedreigd en nergens anders ter wereld voorkomt. De vegetatie vormt het leefgebied van vele soorten vogels,
insecten en zoogdieren.
ORCT, opgericht door Odette in 2012, gaat met boeren in gesprek om ze over te halen de natuurlijke vegetatie op hun
land te laten beschermen door ORCT. In ruil daarvoor neemt ORCT de uitvoering en kosten van het beheer voor haar
rekening. Zo wordt voorkomen dat er steeds meer natuurlijke vegetatie verdwijnt door illegaal ploegen en overbegrazing.
Daarnaast doet Odette samen met Rob Simmons van het FitzPatrick Institute of African Ornithology onderzoek naar
zwarte kiekendieven om te ontdekken waar de kansen en knelpunten liggen van deze soort. Sinds vorig jaar volgen ze de
kiekendieven met GPS-zenders, een methode die GKA ook gebruikt en die een schat aan informatie heeft opgeleverd. Dit
jaar zijn twee van de zes gezenderde zwarte kiekendieven omgekomen, één door een oogstmachine en de ander door een
aanvaring met een windmolen. Dit laat zien dat de problematiek waar zwarte kiekendieven mee te maken hebben,
vergelijkbaar is met de kiekendieven hier in Nederland. Het benadrukt ook de urgentie van beschermingsmaatregelen
voor deze soort. Er is nog maar weinig bekend over de sterfte en het habitatgebruik van zwarte kiekendieven, terwijl deze
gegevens juist essentieel zijn om gepaste beschermingsmaatregelen te ontwikkelen. Om deze gegevens in kaart te kunnen
brengen, zijn er meer GPS-zenders nodig. Wegens de grote overeenkomsten in het werkveld en de problematiek wil GKA
ORCT hulp bieden door geld in te zamelen voor de aanschaf van meer GPS-zenders voor het onderzoek. Voor €1500,- kan
er een nieuwe zender worden aangeschaft. Als het lukt om het geld voor de eerste zender bij elkaar te krijgen (€1500,-),
zullen wij dit bedrag verdubbelen zodat er in ieder geval al twee zenders kunnen worden aangeschaft! Daarna zal elke
ingezamelde €1500,- een nieuwe zender opleveren. Het bedrag dat overblijft, zal worden gedoneerd aan ORCT.
Wil jij Odette en Rob ook steunen bij het zenderonderzoek naar zwarte kiekendieven? Je kunt je bijdrage hier doneren.