Zoektocht naar VOC Schip "Haarlem"
Donation protected
Het ‘Haarlem’ Project
Toen het VOC-schip ‘Haarlem’ in 1647 in de Tafelbaai strandde, kon niemand vermoeden dat dit incident een belangrijke bijdrage aan de geschiedenis van Zuid-Afrika zou gaan leveren. 62 van de opvarenden bleven achter om de lading van het schip te bergen. Gedurende een periode van een jaar zochten ze toevlucht in een overlevingskamp, fort ‘Zandenburch’, en kwamen in contact met de lokale bevolking. Dit resulteerde in vriendschappelijke betrekkingen en een wederzijdse appreciatie voor elkaars cultuur.
Toen de bemanning van de ‘Haarlem’ in augustus 1648 terugkeerde in de Nederlanden, werd een positief verslag uitgebracht van de opgedane ervaringen. Dit deed het bestuur van de VOC besluiten een verversingspost voor passerende schepen aan de Kaap stichten. Deze vestiging groeide uit tot Kaapstad: de ‘Moederstad’ van Zuid-Afrika. De wortels van de hedendaagse multi-raciale en multi-culturele Zuidafrikaanse samenleving zijn dus gedeeltelijk terug te voeren op het verongelukken van de ‘Haarlem’.
Sinds 1989 doet Bruno Werz onderzoek naar het wrak van de ‘Haarlem’ en het overlevingskamp van de schipbreukelingen. Hierover is zeer recent een boek verschenen. (The Haarlem Shipwreck (1647): the Origins of Cape Town. Unisa Press, Pretoria 2017. ISBN: 978-1-86888-839-9).
Het onderzoek wordt gestuurd door het non-profit African Institute for Marine & Underwater Research, Exploration & Education (AIMURE). Web site: http://www.aimure.org .
Op grond van uitvoerig historisch en een uitgebreid geofysisch onderzoek zijn gedurende de afgelopen maanden vijf lokaties bepaald waar het wrak van de ‘Haarlem’ waarschijnlijk ligt. Door middel van testopgravingen moeten deze punten nu verder onderzocht worden. Een lokatie springt er uit en de eerste opgravingen zullen dan ook hier gaan plaatsvinden. De benodigde vergunnigen zijn inmiddels verkregen en het is de bedoeling om in november van dit jaar met het zogenaamde ‘veldwerk’ te beginnen. Hoewel een aantal sponsors al voor de nodige infra-structurele voorzieningen heeft gezorgd, is er nog een bedrag van Euro 7.800 of Zuid-Afrikaanse Rand 120.000 benodigd. Dit bedrag zal worden gebruikt om onkosten te dekken voor: een milieu inspecteur, een Health and Safety Officer, de chauffeur van een graafmachine en brandstofkosten. Het mag worden aangenomen dat uiterlijk rond april 2018 uitsluitsel gegeven kan worden over de exacte lokatie van het wrak van de ‘Haarlem’.
Wie is Bruno Werz?
Bruno Werz (in Nijmegen gestudeerd en gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen) is een Nederlandse maritiem archeoloog en historicus die in Zuid-Afrika woont en werkt.
Tot de projecten die hij heeft ondernomen behoren: de opgravingen van de VOC-schepen ‘Oosterland’ en ‘Waddinxveen’ in de Tafelbaai; de opgraving van het oudste scheepswrak in Afrika ten zuiden van de Sahara; en de onderwater ontdekking van de oudste door hominiden gemaakte voorwerpen: stenen vuistbijlen die dateren uit de periode 1,6 miljoen tot 300.000 jaar geleden. Over deze projecten is wereldwijd gerapporteerd in tijdschriften zoals ‘National Geographic’ en ‘Der Spiegel’; kranten waaronder ‘The Times’, ‘The Independent’ en ‘The New York Times’; op radio (‘Met het oog op morgen’, ‘De vrolijke wetenschap’, BBC News) en televisie (NPO, South African Broadcasting Corporation en CNN).
Werz is de auteur van drie wetenschappelijke boeken, uitgegeven in Oxford, Nederland en door de University of South Africa Press. Daarnaast zijn er meer dan 70 hoofdstukken en artikelen in internationale boeken en wetenschappelijke tijdschriften van zijn hand verschenen. Als erkenning voor zijn werk werd hij in 2010 benoemd tot Fellow of the Society of Antiquaries of London (FSA).
(LinkedIn profiel: https://za.linkedin.com/in/bruno-e-j-s-werz-236a9312
Toen het VOC-schip ‘Haarlem’ in 1647 in de Tafelbaai strandde, kon niemand vermoeden dat dit incident een belangrijke bijdrage aan de geschiedenis van Zuid-Afrika zou gaan leveren. 62 van de opvarenden bleven achter om de lading van het schip te bergen. Gedurende een periode van een jaar zochten ze toevlucht in een overlevingskamp, fort ‘Zandenburch’, en kwamen in contact met de lokale bevolking. Dit resulteerde in vriendschappelijke betrekkingen en een wederzijdse appreciatie voor elkaars cultuur.
Toen de bemanning van de ‘Haarlem’ in augustus 1648 terugkeerde in de Nederlanden, werd een positief verslag uitgebracht van de opgedane ervaringen. Dit deed het bestuur van de VOC besluiten een verversingspost voor passerende schepen aan de Kaap stichten. Deze vestiging groeide uit tot Kaapstad: de ‘Moederstad’ van Zuid-Afrika. De wortels van de hedendaagse multi-raciale en multi-culturele Zuidafrikaanse samenleving zijn dus gedeeltelijk terug te voeren op het verongelukken van de ‘Haarlem’.
Sinds 1989 doet Bruno Werz onderzoek naar het wrak van de ‘Haarlem’ en het overlevingskamp van de schipbreukelingen. Hierover is zeer recent een boek verschenen. (The Haarlem Shipwreck (1647): the Origins of Cape Town. Unisa Press, Pretoria 2017. ISBN: 978-1-86888-839-9).
Het onderzoek wordt gestuurd door het non-profit African Institute for Marine & Underwater Research, Exploration & Education (AIMURE). Web site: http://www.aimure.org .
Op grond van uitvoerig historisch en een uitgebreid geofysisch onderzoek zijn gedurende de afgelopen maanden vijf lokaties bepaald waar het wrak van de ‘Haarlem’ waarschijnlijk ligt. Door middel van testopgravingen moeten deze punten nu verder onderzocht worden. Een lokatie springt er uit en de eerste opgravingen zullen dan ook hier gaan plaatsvinden. De benodigde vergunnigen zijn inmiddels verkregen en het is de bedoeling om in november van dit jaar met het zogenaamde ‘veldwerk’ te beginnen. Hoewel een aantal sponsors al voor de nodige infra-structurele voorzieningen heeft gezorgd, is er nog een bedrag van Euro 7.800 of Zuid-Afrikaanse Rand 120.000 benodigd. Dit bedrag zal worden gebruikt om onkosten te dekken voor: een milieu inspecteur, een Health and Safety Officer, de chauffeur van een graafmachine en brandstofkosten. Het mag worden aangenomen dat uiterlijk rond april 2018 uitsluitsel gegeven kan worden over de exacte lokatie van het wrak van de ‘Haarlem’.
Wie is Bruno Werz?
Bruno Werz (in Nijmegen gestudeerd en gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen) is een Nederlandse maritiem archeoloog en historicus die in Zuid-Afrika woont en werkt.
Tot de projecten die hij heeft ondernomen behoren: de opgravingen van de VOC-schepen ‘Oosterland’ en ‘Waddinxveen’ in de Tafelbaai; de opgraving van het oudste scheepswrak in Afrika ten zuiden van de Sahara; en de onderwater ontdekking van de oudste door hominiden gemaakte voorwerpen: stenen vuistbijlen die dateren uit de periode 1,6 miljoen tot 300.000 jaar geleden. Over deze projecten is wereldwijd gerapporteerd in tijdschriften zoals ‘National Geographic’ en ‘Der Spiegel’; kranten waaronder ‘The Times’, ‘The Independent’ en ‘The New York Times’; op radio (‘Met het oog op morgen’, ‘De vrolijke wetenschap’, BBC News) en televisie (NPO, South African Broadcasting Corporation en CNN).
Werz is de auteur van drie wetenschappelijke boeken, uitgegeven in Oxford, Nederland en door de University of South Africa Press. Daarnaast zijn er meer dan 70 hoofdstukken en artikelen in internationale boeken en wetenschappelijke tijdschriften van zijn hand verschenen. Als erkenning voor zijn werk werd hij in 2010 benoemd tot Fellow of the Society of Antiquaries of London (FSA).
(LinkedIn profiel: https://za.linkedin.com/in/bruno-e-j-s-werz-236a9312
Organizer
Dr. Bruno Werz
Organizer
Arnhem, NL, 3